Schatcedul van Kessel 1573 10-12-2007 Terug door Jacques Spée jtlspee@freeler.nl.
Dit is een kopie van een Schatcedul uit 1573 uit het Rijks Archief Limburg in Maastricht (inv.nr. 01.038/97).
Dit belastingregister was ooit ingebonden maar is nu losbladig, met dus het risico dat het register niet meer compleet is of dat de volgorde van de stukken niet meer de originele volgorde is.
Het jaartal 1573 is met de hand op het origineel.geschreven, mogelijk bij de inventarisatie van het cedul door het archief in Maastricht.
In de oorspronkelijke gevouwen staat zou het blad waarop nu 1573 is geschreven de achterkant van het laatste blad zijn geweest. Geen logische plaats om zoiets te noteren, Het register moet toen dus al losbladig zijn geweest.
De kolom aanduiding rechtsboven de kolommen is van mijn hand. Dit geeft dus niet de oorspronkelijke volgorde van het register aan. Indien naar binnen gevouwen zou mijn kolom 3 ergens vooraan zitten en mijn kolom 2 ergens achteraan.
De tekst in het register spreekt alleen over het jaartal “73”. Dit zou dus 1573 of 1673 kunnen zijn. Mogelijk op grond van inhoud en schrijfwijze is bij de inventarisatie de datum vastgesteld op 1573.
Verwarrend voor mij is in dit verband dat in de aanhef van het register melding wordt gemaakt van “Banreheeren en ridderschap”.
Nu schrijft dr. G.H.A. Venner, toch niet de eerste de beste op dit gebied, dat er vóór 1612 in het Overkwartier van Gelre geen Bannerheeren (Baronnen) voorkwamen. Zie PSHAL 1998-1999 “De ridderschap van het Overkwartier van Gelder 1590-1702” (blz 293). Dit lijkt dus een tegenstrijdigheid.
Staat de volgorde van de pagina’s niet vast, er is in iedergeval geen blad zoek geraakt, want mijn telling van de bedragen is nagenoeg gelijk aan het totaalbedrag in het register. Niet precies gelijk omdat er hier en daar onduidelijkheid is in de genoteerde bedragen.
Voor de regels met de aanslagen staat vaak “betl”, althans zo lees ik dat. Dit is later bijgeschreven en zou dus “betaald” kunnen betekenen. Zoals “# betl“ en “½ betl” dan respectievelijk “niet betaald”en “half betaald” zou inhouden.
De opsteller van dit register zal iedereen die op de lijst voorkomt gekend hebben, een voornaam eventueel aangevuld met diens beroep of streeknaam is voor hem al voldoende. Het is vaak niet mogelijk te weten of we al dan niet te maken hebben met een familienaam. Is Jan der Kremer kramer of is het zijn familienaam? Waarschijnlijk is dit geen familienaam. En hoe zit het met Japken Kremer, nu mogelijk wel. Dat ik hoofdletters gebruik zegt dus wat dat betreft weinig over de vraag wel of niet familienaam.
Commentaar en opmerkingen zijn welkom
Jacques Spée (jtlspee@freeler.nl)