|
|
- JAAR 1636
-
- DE KWADE JAREN
-
- De jaren 1632 tot 1640 zijn voor het hele gebied
rond Venlo moeilijke jaren. De mensen durven soms i.v.m. de
oorlogstoestand niet op het veld te werken. De problemen beginnen in
1632 met de Maasveldtocht van prins Frederik Hendrik. Daarna wordt er
jarenlang in de wijde omgeving rond Venlo gefourageerd, waardoor het
platteland verarmt en zeer onveilig wordt.
-
- Vooral het jaar 1636 is voor Helden zwaar, omdat er
dan - naast de dreiging van het krijgsvolk - een pestepidemie uitbreekt,
die heel wat Heldenaren het leven kost. We zien in dat jaar dat
verscheidene Heldenaren hun testament opmaken. Onder hen ook enkele
regelmatige pachters van de tienden zoals Sebastiaen Aengen Indt en
Hencken Piggen.
-
- Voor de tienden heeft de chaotische toestand
natuurlijk ook gevolgen. In 1636 wordt bijvoorbeeld de pachtprijs
verlaagd, omdat veel akkers i.v.m. het krijgsrumoer niet waren
ingezaaid.
- Ook is 1636 het jaar waarin de tienden van rogge en
van boekweit apart worden verpacht. Dit hangt nauw samen met de
dramatische omstandigheden. Er is enorme schade toegebracht aan de
velden. Vooral de rogge staat er slecht voor.
-
- Veel schade moet zijn toegebracht tussen 20 mei en
19 juli. Op 20 mei verpachten de kartuizers hun tienden van het
Broekveld voor vier jaar. Voor het jaar 1636 wordt de pacht tien malder
lager gesteld dan gebruikelijk was, i.v.m. de al aangebrachte schade
door de soldaten. Verder lijkt alles normaal.
- Maar op 19 juni zien we dat de rogge van alle
velden, ook die van het Broekveld, wordt verpacht “voor kaaf en stro”.
Dit gebeurde alleen als de oogst er belabberd voor stond. Waarschijnlijk
is deze verslechtering ook te wijten aan militaire actie.
- Uiteindelijk is de opbrengst aan rogge voor alle
velden ongeveer een kwart tot een derde van de normale opbrengst. Het
Broekveld springt er nog goed uit met 19 malder ipv 45m in normale
jaren.
-
- De boekweit wordt voor
alle velden verpacht op 10 juli. De opbrengst daarvan valt uiteindelijk
nog mee: drie kwart van de normale opbrengst aan boekweit.
- Maar de rogge was verpest, en rogge vormde altijd
het belangrijkste product. Boekweit was een goede aanvulling.
-
- Onderstaand vindt u de contracten van het jaar 1636
in chronologische volgorde. Het gaat telkens uitsluitend om het aandeel
van de kartuizers.
-
-
- JAAR 1636, 20 mei
-
- BROEKVELD:
- RHCL, Kart 401 (foto
9219/20)
-
- Op 20 mei 1636 wordt dit veld voor 4jr verpacht aan
Sebastiaen Aengen Indt, Henrick Smullers, Peter Goemans, Sebastiaen
Inckevort en Peter Engels.
- De voorwaarden:
- -De pachtprijs bedraagt voor het eerste jaar: "omdat
omme die overvallinge des kriechsvolck ende verhinderinghe der sieckte
eenighe platsen weenich off niet gesayt sijn met rogge" slechts 30m
rogge en 12m boekweit.
- -De drie volgende jaren zal geleverd worden op de
zolder van 't kartuis 40 malder rogge en 17m boekweit, "all reyn suyver
ende well gewandt coeren".
- -Daarnaast moeten de pachters elk jaar leveren 2
"fimmen schauff ende vier karren torffs".
- -Als condities niet worden nagekomen mogen de
verpachters "penden, een voor all off samentlick".
- -De tienden worden door de verpachters bevrijd “voor
heerengewalt tot den lesten dach toecommenden maendt september".
(hagel)Schade meteen melden. Inspectie op beider kosten. Dan volgt
“quytslach naer behoeren". Voordat de inspectie plaatsvindt mogen de
pachters niets van het veld halen.
-
- Het contract wordt getekend, namens het klooster
door prior Josephus Raymund, procurator Henricus Felin en door coadjutor
Hermannus a Mulbracht; aan de kant van de pachters door Peter Goemans,
Henryck Smollers, Peter van Inckenfort en Peter Engels.
-
- NB dit contract wordt voor het jaar 1636 dus
vervangen door de twee volgende contracten
-
-
-
- Jaar 1636 19 juni alle
velden betreft alleen de ROGGE
- RHCL, Kart (foto
3808/3809)
-
- GROOTVELD
- Aan Lennard Smollers, Jan Inckevordt, Peter Piggen,
Maes Mollers, Peter Smollers en Dries van Loon, voor kaaf en stro.
Ook 4 vimmen schoof en 6 karren turf.
- Opbrengst blijkt 26
malder te bedragen.
- Voor kaf en stro
betekent dat de pachters de tienden ophalen, dorsen, en de vruchten in
het klooster leveren. Hun beloning bestaat erin dat ze kaf en stro mogen
houden. Dit gebeurt alleen in zeer slechte jaren.
-
- Ook de andere velden worden tegen kaf en stro
verpacht. Daarnaast stro en turf voor het klooster.
-
- BROECKVELD
- Aan Peter Smollers, Bastiaan Aengen indt, Bastiaan
Inckevordt, Peter Engels en Peter Goemans. Voor 4 vimmen schoof en 4
karren turf.
- Opbrengst blijkt 19
malder te bedragen.
-
-
- VOSBERGERVELD
- Aan Jan Nijssen, Hendrick Winckens, nnNenis.
- Voor 3 vimmen schoof en 5 karren turf.
- Opbrengst blijkt 13
malder en 4 vat te bedragen.
-
-
- BERINGERVELD.
- Aan Peter Maris, Wincken Winckens (is dit Wincken
op Maris??), Peter Goemans en Ercken Stercken, voor 2 vimmen schoof
en 4 karren turf.
- Opbrengst blijkt 11
malder en 1 kop te bedragen.
-
-
- Vorderschot.
- “gelijck het Beringer veldt het Vorderschot”.
- Ik veronderstel dat de opbrengst ook is geweest 2
vimmen schoof en 4 karren turf. Pachter niet vermeld.
- Opbrengst aan rogge
blijkt 10½ malder te bedragen.
-
- Ondertekening door pastoor Roeffs en frater
Hermannus a Mulbracht.
-
-
-
-
-
-
- JAAR 1636, 10 juli: alle velden;
betreft alleen BOEKWEIT!!
- RHCL, Kart 402 (foto
9806 en 9807)
-
- GROOTVELD
- Verpacht aan Lenaert Smullers; Peter en Maes
Smullers; Jan Inckevordt; Peter Piggen; Andries Coemans.
- Voorwaarden:
- -De pachtsom bedraagt 25 malder boekweit
- -Pachters verbinden zich allen gezamenlijk en één
voor allen.
- -Risico van herenkracht en hagelslag tot 1 oktober
voor de verpachters.
- -Komt er schade dan meteen melden en geen vruchten
van het veld halen voordat er inspectie is geweest.
-
- Namens het klooster ondertekent Hermannus Mulbracht.
- De pachters die ondertekenen zijn: Lenaert Smullers;
Peter en Maes Smullers; Peter Piggen; Sebastianus van Inckenvort in naam
van zijn broer; de ondertekening is net zo chaotisch als de hele tekst.
-
- Op dezelfde voorwaarden worden de andere velden
verpacht. Dus alleen boekweit.
- BROEKVELD
- Verpacht aan Henrich Smullers; Peter Goemans; Peter
Engels; Sebastiaan Inckenvort; de kinderen van Sebastiaan Aengen Indt
zeliger.
- Prijs: 12½ malder boekweit.
- Ondertekend door: Henrich Smollers; Peter Goemans;
Peter Ingels. En Sebastiaan van Inckevort.
-
-
- VOSBERGERVELD
- Verpacht aan Heyn Wynckens, Jan Nijssen en Dirick
van Nienis.
- Prijs 12½ malder boekweit.
- Alle pachters tekenen met handmerk.
-
-
- BERINGERVELD
- Verpacht aan Peter Maris(?); Wyncken op Maris;
Ercken Stercken en Peter Goermans.
- De prijs is 11½ malder.
- Geen ondertekening.
-
-
- VORDERSCHOT
- Verpacht aan Zeel Zeelen; Zeel Joffrouwen halffman
(d.w.z. de pachter van Hoof), Merten Verhagen en Dirick Zeelen.
- De pachtsom is 9 malder boekweit.
- Ondertekening door Seelken Seelen en door de halfman
van Hillen.
| |