| | De affaire Dirick Gielen. De "affaire Derick Gielen" houdt ongetwijfeld verband met de donatie van Mercken Verlinden. (zie 3-4-1632) De problemen rond die donatie hebben in Helden zeker veel stof doen opwaaien. Dirick Gielen wil ook zijn goederen, die grotendeels "gewonnen en geworven" zijn, schenken aan iemand die buiten de eigen familie staat, maar hij wil gelijksoortige problemen voorkomen. Hij zint op wegen die het voor zijn familieleden onmogelijk maken om, zoals de familie van Mercken Verlinden deed, tegen de schenking in verweer te komen. Hij neemt daarvoor zelfs de moeite om in Roermond een advokaat te raadplegen. (zie 5b, 8-5-1632) De taktiek die hij ontwikkelt bestaat erin de gereede goederen te schenken en de ongereede goederen te verkopen aan de begunstigde, bij voorbaat tegen een lage prijs. De koopsom wordt concreet betaald, in termijnen. Na elke betaling wordt het betaalde bedrag teruggeschonken aan de koper. Alles wordt officieel voor de schepenen afgehandeld, zodat niemand bezwaar kan maken tegen de procedure. Er zijn in totaal zeven documenten die op deze affaire betrekking hebben. Ik geef zealle zeven weer, genummerd 5a, 5b, etc. Het gaat om de volgende documenten:- a. 30-04-1632 Donatie van de gereede goederen
- b. 08-05-1632 Juridisch advies door raadsheer in Roermond
- c. 09-05-1632 Verkoop van alle ongereede goederen
- d. 23-07-1632 Betaling aan en schenking door Dirick
- e. 13-08-1632 Betaling aan en schenking door Dirick
- f. 08-03-1633 Betaling aan en schenking door Dirick
- g. 30-06-1633 Testament Dirick Gielen
tekst in blauw geeft links aan naar onderliggende bladzijden
Nr 5a don 3 30-04-1632 (RAL; Schepenbank Helden; inv. nr. 25; folio 9)Donatie door Dirick Gielen Wir, Marten Guemans Dirick Hesen schepen des gerichts van Kessel ende Helden duen hy met kundt und te weten voer ein jeder menlich kraft deses, dat voer uns schepen vurss in eigenner personen erschenen ende gecomparirt is Dirick Gielen voer hem ende sine persoen, und heft voer uns schepen vurss aefgedraeghen, beleden ende bekant und is vuyt gegaen op vryer heren straeten, ungedrunghen ende ungedwonghen, unverleyt van jemanden, unde heft vuyt grunts syns herten vry muedich gegeven ende gemaeckt, gieft ende maeckt hy met ende in kraft deses, nemlich alle sine gereide guederen ahen Johan van Hoechten ende Naelken syn huysfrou, soe rurende ende unrurende guederen, rurende erftael als anders, nemlich het halff gerey soe Dirick vurss deser tyt in sinen gebruick gehadt hefft, kracht ende macht daer van heft te geven aen den genighen soe hem dat belieft. Heft alsoe perdt, coyen, smael beesten, verckens, vortz het gewas opten veldt ende inder schueren; daer nhae alle getou werck daer men den acker met bouwen maech, soe karren, pluech, echden ende vortz alle gemeinen huisraet, soe bedt, bult, linen ende wullen, soemen daechelix int huys gebruickende is; soe groete ketelen als cleine ketelen, coperen ende yseren potten, vortz tenen schottelen, unde gemeinen kleinen huyssraet van holten werck, vortz die byen under der hutten, met alles genominiert ende niet genominiertt, nergens van vuyt gescheiden. Welcke vurss donatioen oder gift Jan vurss ende Naelken syn huisfrou gerichtelicken geacceptiert ende tot danck ahen genoemen hebben, om sulcks ten allen tyden widerom ahen Diricken te verschulden, dat selvighe soe wael by nacht als by daeghe ten allen tyden geneicht syn voerstant te duen mheer dan willich. Ende beloeven obgl partiën ten beiden siden dit alles by genominierde punten ende articulen vast, stede, bundich, unwider ruepelicken te halden, nhu ende ten ewighen daeghen toe, voer hun ende hueren rechten erven, sonder met gheinen rechten daer teghen te duen. Sonder alle arch ende list, alle loese erdachte funden vuyt gescheiden. Des in waerher getuichenis soe hebben wir vurss schepen desen tegenwordighen donatioen brief met eigener hant beneffens den secretaris underschreven. Gegeven int jaer unss Heren duisent ses hondert twe en dertich, den lesten daech maents Aprillis. WvanKnippenberch Secretaris Marten Goemans Dierick Hesen tekst in blauw geeft links aan naar onderliggende bladzijden
Nr 5b 08-05-1632 (RAL, Schepenbank Helden, inv. nr. 25, folio 9 v) Rechtskundig advies voor Dirick Gielen. Dit is geen stuk van de schepenen van Helden, maar het is voor de zekerheid wel opgenomen in het protocol van de secretaris.CopiaDie resolutie van uns underschreven rechtsgelerten ende advocaten van den Hoeve van Gelderlandtt gedraecht sich dat Dirick Gielen seer wel syn guett, soe patrimoniael oder gewonnen ende geworven, vercoipen maech aen Jan van Hoechten ende dat die terminen van betaelinghen moeghen genoemen worden van het ein halff jaer tot het ander, ende alsoe in twe, dry ofte vier terminen geleghen soe hem belieft. Ende dat hy Dirick Gielen nae der hant, den coeip geschiet siende, by testament soe het hem belieftt, vanden selven coeppenninghen sael mueghen testiren, alsoe alles ter gueder trouwen ende niet by simellatie en geschiet. Ende oick dat oick het recht van beschudde ghein plaetz en sael kunnen hebben, in dien dat den vercoiper bij eede will affirmiren, dwelck in die coeip cedel sael kunnen gestelt worden, ende oick metter daet voer twe schepenen sael kunnen geschieden, dat hy sich soe ende in der gestalt doer diensten ende weldaten ahen den coiper gehalden vindt, dat hy ahen niemants anders tselve guet voer den selven prys vercocht en soude hebben, gelyck wy verstaen dat hy Derick Gielen met gueden gewissen sael kunnen affirmieren. Siende dit selve alsoe clairlick gecaviert in die reformatie fol 154 ar[ticu]lo 12. Ende dit alles des toe mheer, alsoe het meyste guet voer gewonnen ende geworven guet wordt gehalden, dwelck oick nae inhalt der vurss reformatie, ahen te sien fol 175 ar[ticu]lo 1o, by testament off vuterste wille maech veralioniert worden. Ende soe voel te mheer van sulcken penn[inghen] bij testament maech disponiert worden. Aldus by uns underschreven geadvisiertt, den achsten may 1632.Was under teickentt P.Fabr. Pet. Coix tekst in blauw geeft links aan naar onderliggende bladzijden
Nr 5c 09-05-1632 transport 1 (RAL; Schepenbank Helden, inv nr 25, folio 8r) Wir MartenGuemans, Dederick Hesen, schepen des gerichts van Kessel ende Helden, Wilhelm van Knippenberch richter boede in plaetz des heeren, duen hirmet kundt und te weten voer ein ieder menlich kraft deses, dat voer uns schepen ende richter boedt vurss in eigenner persoenen erschenen ende gecomparirt is Diderick Gielen, voer hem ende sine persoen, gesont van lichaem ende wael toe pas siende ende ter straeten ende steghen gaende, ende heft voer uns aefgedraeghen, beleden ende bekant dat hy in einen vasten stedighen erf koep vercocht ende opgedraeghen heft ahen Johan van Hoechten ende Naelken syn huisfrou, nemlich all sine erff grunt stockguederen, soe wael diegenighe soe ahen hem soe doer aefsterven van sinen bruderen saliger synt gestorven, als gewonne, geworven ende andere guederen, soe hy deser tyt in syn gebruick heft, nemlich huys ende hoff, met lant ende sant, bomgardt weyden ende holt gewas, met alle appendensiën ende dependensiën, al waer hy kracht ende macht van heft, nergens van vuyt gescheiden. Welcke voergl guederen geleghen syn ter einder siden beneven Johan Selen saliger erff, ter andere siden geleghen beneven Meuwis Claren erff. Nach ein halff boenre bents geleghen opten Huiben slaech. Ende vortz het lant ahent Roslen, gelyck die vurss guederen geleghen syn in haeren voeren ende pelen, in hoeghen in leghen, in diepen ende dreughen, inden kerspel van Helden, inder hertschappen ahent Dorp. Met nochtans conditie dat van allen erffpachten die int vurss guet ligghen die der coiper vuyt geven ende betaelen saell, nemlich twe deyl. Ende alle vurss buyten pachten die in dat vurss guet wederom in koemen, daer van sael den vurss coiper oick ontfanghen twe deyll, al waer die vurss pachten geleghen syn. Hy teghen soe heft Jan vurss ende Naelken eheluiden geloeft toe geven ende wael te betaelen ahen Dirick vurss die summa van vier duisent vijff hondert g, ein ieder gl ad 20 st gereckent, Ruremunscher weringh, volgens die terminen van betalinghe gesat ende gestalt syn nhae believen van Diricken vurss, nhu terstont ofte over ein verdel jaers ofte ein halff jaer, in twe, dry ofte vier terminen, om met den coeip penningh te duen gelyck hy tot sinen meisten voerdel sael bevinden te duen. Ende heft verners Dirick vurss voer vurss schepen met eyde verclaert dat hy sich soe ende dergestalt met diensten ende weldaden ahen den coiper gehalden vindt, dat hy ahen niemants anders het selve guet voer den prys vercocht solde hebben. (voetnoot) Daer beneven, behalven die vurss coip penninghen, heft Johan vurss ende Naelken eheluiden geloeft, gelyck sy geloeven hy met ende in kraft deses, nhae huender bester gelegentheit Diricken vurss eerlick, redelick ende wael te underhalden den daech sines levens van lynen ende wullen, eeten ende drincken, wachten ende warden, leyden ende woenen ende aller ley by bestellen all wat einen gesonden ofte krancken toe behoert, ende hun vortz dergestalt guet te duen, alsoe sy eheluiden daer van die eher hebben ende Dirick vurss die baet. Ende ten opsien van het selve heft oick den vercoiper geloeft, gelyck hy geloeft mitz desen, den vurss Jannen ende Naelken eheluiden te beneficiren nhae sinen wel gevallen. Waer op volgens Dirick vurss op het selve guet rechte vertichnis gedaen heft met hant, halm ende munt, ende is des alsoe gans ende geheel vuyt gegaen, ghein vorderingh noch aenspraeck mheer daer toe hebben te duen ofte laeten geschieden. Daer met Dirick vurss underft untguet sael syn ende bliven, nhu ende ten ewighen daeghen toe, ende Johannen vurss ende Naelken eheluiden daer in gesat ende gestalt, geërft ende geguet, ende sullen alsoe geërft ende geguet syn ende bliven voer hun ende huenen rechte erven, nhu ende ten ewighen daeghen toe, allet nhae den gewoenlicken lant- ende banckrechten volgens der Reformatioen. Ende beloeven obgl vercoiper ende coiper dese voergl punten ende articulen vast, stede, bundigh, unwider ruepelicken toe halden. Sonder alle arch ende list, alle loese erdachte funden vuytgescheiden. (voetnoot) Des in waerher getuichenis soe hebben wir vurss schepen, unsen eighen secreet schependoms siegel hy onder ende ahen duen hanghen, ende met eigener hant beneffens den secretaris underschreven. Gegeven in den jaere uns heren Jhesu Christi, unseres erloessers ende salichmaeckers, ein duisent ses hondert twe endertich, den negenden May. Wvanknippenbergh secretaris Marten Goemans, Dierick Hesen; Wylm van Knippenborch ryechter boede tekst in blauw geeft links aan naar onderliggende bladzijden
nr 5d 23-07-1632 (RAL, Schepenbank Helden, inv nr 25, folio 10)kwitantie voor Dirick Gielen Wir Martten Guemans, Dirick Hesen, schepen der dingbanck van Kessel ende Helden, duen hy met kundt ende te weten voer ein ieder menlich, kraft deser quitans, dat voer uns schepen vurss in eigenner persoenen erschenen en gecomparirt is: Dirick Gielen, voer hem ende sine persoen, ende heft voer uns aefgedraeghen beleden ende bekant dat hy Dirick vurss ontfanghen heft vuyt handen van Jan van Heuchten ende Naelken syn huisfrou die summa van vyfthien hondert g, ein ieder gl ad 20 st gereckent, Rurmunscher werungh, welcke vurss summa herkoemen is vande coeppenninghen ende vande guederen soe Jan ende Naelken van Diricken vurss gecocht hebben, volgens ende inhalt coep cedel ende opdracht daer van siende. Waer van Dirick vurss sich bedanckt van die vurss vyfthien hondert gl gueder, volkomlicker, oprichtiger, voller betalinghen voer hem ende sine persoen; wel verstaende dat die vurss schepen hy over ende ahen gewest syn ende hebben de vurss sume sien tellen. Ende volgens op selven daech ende dato, soe baldtt Dirick vurss die vurgl (=voorgemelte) penninghen ontfanghen heft ende in handen ende gewalt gehadt hefft, soe heft Dirick vurss die selvighen penninghen met der geheler summen ahen Jannen ende Naelken vuyter hant gegeven ende gemaeckt, nhu ende ten ewighen daeghen toe, voer hun ende huenen erven, unwider ruepelicke. Welcke vurss gift Jan vurss ende Naelken eheluiden tot danck geacceptiert, ende ahen genoemen heft widerom alle caritaten daer voer te duen. Sonder argelist, des in waerher getuichenis, soe hebben wir vurss schepen desen tegenwordighen quitansbrieff, beneffens den secretaris, underschreven. Act[um] Helden, den 23 july 1632. WvanKnippenberch, secretaris caritaten = zorg, liefdadigheidtekst in blauw geeft links aan naar onderliggende bladzijden
- Nr 5e 13-08-1632 (RAL, Schepenbank Helden, inv. nr. 25 folio 11r)
-
- Kwitantie voor Dirick Gielen 1632.
Wy Martten Goemans, Derick Heesen, schepen der dingbanck van Kessell ende Helden, doen hy met kundt und tho weeten voor een jeder menlich, kraft deser gerichtlycker quitans, dat voor ons voorss schepen in eigennaer persoenen erschenen en gecompareert is: Derick Gylen, voor hem ende syne persoon, ende heeft voor ons voorss aeffgedragen beleden ende bekant dat hy Derick voorss ontfangen heeft vuyt handen van Jan van Hoeghten ende Naelken syn echte huysfrou die somma van negenthyenC ende vijffendertich gl vyff stuvers, een jeder gl ad 20 sts gereckent, Rurmunscher werungh. Welcke voorss somma herkoemmen is van de coeppenninghen ende guederen soo Jan voorss ende Naelken eheluyden van Dericken voorss gegolden ende gekocht hebben, volgens ende inhalt coep cedell ende opdracht daer van synde. Waer van Derick voorss sich bedanckt vande voorss gementionneerde somma goder, oprichtiger, voller betalinge voor hem ende syne persoon; welverstaende dat wy schepenen voorss oeck hier over ende aen syn geweest ende die voorss somma sien tellen. Ende volgens op selven daech ende dato, soo baldtt Derick voorss die voorgml (=voorgemelte) penningen ontfangen heeft ende in handen ende gewalt gehadt heeft, soe heeft Derick voors die selvige penningen metter geheeler sommen vuytter handt gegeven ahen Jannen ende Naelken voorss, nhu ende ten eewygen dagen toe, voor hun ende hunne naekoemelinghen, onwyderoepelyck. Welcke voorss gifte Jan ende Naelken voorss tott danck hebben geaccepteert, ende aengenoemen wederom alle caritaten daer voor tho doen. Sonder arglist, des in warer getuychenis, soo hebben wy voorss schepen desen tegenwoordighen quitansbrieff, beneffens den vice-secretaris onderschreven. Aldus gedaen tott Helden, desen dertienden Augusti Anno 1632. Wvan Knippenbergh, vice-secretarisN.B. Willem van Knippenbergh (de Oude) schrijft op 23 juli 1632 zijn laatste akte in het protocol. Het is een kwitantie voor Dirick Gielen. Na deze datum worden de aktes geschreven door Willem van Knippenbergh vice-secretaris. Hij is een zoon van Willem de Oude. Zijn eerste akte dateert van 13-8-1632, ook een kwitantie voor Dirick Gielen..tekst in blauw geeft links aan naar onderliggende bladzijden
- Nr 5f 08-03-1633 (RAL, Schepenbank Helden, inv. nr. 25 folio 11v)
-
- kwitantie voor Dirick Gielen 1633
Wy Martten Goemans, Derick Heesen, schepen der dingbanck van Kessell ende Helden, doen hy met kundt ende toe weeten voor een ieder menlich, kraft deser gerichtlycker quitans, dat voor ons voorss scheepen in eygenner persoenen erschenen ende gecompareert is Derick Gylen voor hem en syne persoen. Ende heeft voor ons voorss schepen aeffgedragen, beleden ende bekant dat hy Derick voorss ontfangen heeft vuyt handen van Jan van (van) Hoeghten ende Naelken syn echte huisfrou, die somma van vierC ende vierentsestich gl ende vijff sts, een ieder gl ad 20 stuver gereckent, Rurmunscher weerunghe. Welcke voorss somma gekoemen is van alsulcken koeppenningen ende guederen soe Jan ende Naelken eheluydens voorss van Dericken voorss gegolden ende gecocht hebben, volgens ende inhalt coepcedel ende opdracht dair van synde. Waer van Derick voorss sich bedanckt van alsulcken voorss somma van penninghen goeder, volkoemlycker, oprichtiger, voller betalinge voor hem ende syne persoon; well verstaende dat wy voorss schepen dese obgml (obgemelte) somma van penningen in handen van Dericken voorss hebben sien tellen. Ende volgens op selven daech ende dato, soo balde Derick voorss die obgml penninghen ontfangen heeft ende in handen ende gewalt gehadtt heeft, soe heeft Derick voorss die selvige penningen ende voorts metter geheeler sommen aen Jannen ende Naelken eheluyden voorss vuytter hant gegeven ende gemackt, nhu ende ten ewygen dagen thoe, voor hun ende hunnen erven, onwyderoepelycken. Welcke voorss gyfte Jan voorss ende Naelken eheluyden tot danck geaccepteert ende aengenoemen hebben. Ende wederomme alle charitaten daer voor tho dooen. Sonder argelist, des in wharer getuychenis soe hebben wy schepenen voorss desen tegenwoordigen quitans bryeff beneffens den vice-secretaris onderschreven. Actum Helden, dehen 8e marty Anno 1633. Wvan Knippenbergh vice-secretaris tekst in blauw geeft links aan naar onderliggende bladzijden
Nr 5g 30-06-1633 tst nr 2 (RAL, Schepenbank Helden, inv. nr. 25 folio 22) Testament Dirick Gielen.Inden naeme der heyliger drivuldicheyt Amen. Cundt ende kenlyck sy een jeder menlich hoe dat op huyden dato den dertichsten junius Ao 1633 erscheenen is voor ons Martten Goemans, Derick Hesen, schepen des gerichs van Kessell ende Helden, Derick Gyelen ingesetene deses kerspels Helden, alt van jaeren ende swaeck van lichaem doch noch by goeden verstandt ende andechtich wesende gelyck hy ons heeft verclaert, d[ewyl ni]et onsekerrer en is dan die uhre des doets, soe mennigen [mens]schen als een dieff inder nacht soe swaerlyck overvalt dat er genen tyt ofte verstant heeft over syne saecken toe disponeren, soe heeft hy om hetselve voor toe kommen, syn testament ofte vuytersten wille gemackt, gelyck hy maeckt mitz desen ende in craft deses in mannieren gelyck volght: Eerstelyck heeft hy testementeur begeert dat syn lichaem, nae dat syn siell daer van gescheyden saell syn, begraven saell werden tot Helden opten kerckhoff aldaer, ende dat nae alde catolycke roemsche manniere, met lesungh van eenige seell missen ende vuytspindinge van eenigh broot voor die ermmen deses selvigen kerspels. Verners tot syne tytelycke goederen koemende, heeft in aensien van die veelveldige weldaden soe hy van Johan van Hoechten ende Naelken Gyelen, daer by hy noch tegenwoerdich is woennende, heeft ontfangen ende alnoch gedenckt toe ontfangen, gelyck hy niet en twyffelt, den selven gelaeten ende gemaeckt by desen testament ofte vuyttersten wille, behalven het geene soe hy voor desen donatione inter vivos aen die voorss eheluyden heeft gegeven gehadt, alle syne resterende gereyde ende ongereyden goederen, daer van hy mechtich is te dispoeneren, behalven die somma van ses hondart gulden loepens gelts, die welcke hy opentlyck heeft bekent gehat ende bekent mits desen hem noch toe resteren ende goet toekoemmen, om den prys der vercofter goederen die welcken die voorss eheluyden Jan ende Naelken ten anderen tyden van hem gecoft hebben gehat. Ende sunst volkoemelyck van selven coep vernueght ende betaelt toe syn volgens die gerichtelycke quitansiën daer van synde. Ende beloeft Johan ende Naelken eheluyden by desen, soe als hy Derick aefflivich queem te worden, hem als dan een eerlycke begreffenis ende begenckenisse naer toe laeten doen, gelyck men eenen eerlycken man is schuldich naer toe doen. (in de marge: Het welck hy niet en twyffelt dat die vurss eheluyden naer zynen doet sullen doen, dewyll zy hem in zyn leven soo eerlyck hebben getracteert ende van alle noetsaeckelycke dingen onderhalden.) Wyders dat die voorss somma van ses hondert gulden hy testamenteur sich heeft gereserveert gehadt omme daer van naer synen eygen gevallen te moeghen disponeren. Ende by desen daervan disponerende by manniere van vuyttersten wille, die selve somma van ses hondart guldens laetende is aen die kinderen van syne nicht Naelken Gyelen, ingefalle hy naemaels niet anders by hem mochte gedispoeneert worden, het welcke hy sich heeft voorbehalden, soe hy testamenteur het selften noetsaeckelycken mochte van doen hebben omme in synen alden daegen toe genieten ende verteeren. Des in waerer orkundt dat dit synen vuyttersten wille is heeft hy testateeur, naedemaell hem dit selve is voorgelesen door onssen gerichs schryver, dit onderschreven, ende daer beneffens ons schepennen ende gerichs schryver gebeeden dat wy insgelycken dit wollen teyckenen ende ende bewaeren. tWwelcke wij gerne gedaen hebben. Aldus gedaen tot Helden, datum ut supra - Marten Goemans Derick Hesen
- W.van Knippenbergh, secretaris
| |