Testament van pastoor Joannes Knippenbergh*

 

Extract uyttet testament van wijlen den seer Eerw. Heere Joannes Knippenbergh, in sijn leven pastoor tot Helden, ende lantdeken des districts van Kessel, gepasseert tot Helden 31 october 1732.

 

In nomine Domini Amen

 

Ten vierden ordonnere ick tot onderhoudt van de noodige dochtersschool, in de volckrijcke gemeynte van Helden, de pensioon van sestigh rixdaelders dewelcke staen aen mijnen neve Bastiaen van Enckevordt, dewelcke ick aen sijnen broeder Wilm van Enckevordt in sijne studie en verder tot den geestelijcken staet geleent hebbe, waer van de obligatie berust onder mijne papieren.

Item alnogh thien vat roggenpacht hercommende van Bastiaen van Enckevordt, van welcken pacht de mestersse den schadt sal moeten betaelen.

Item ordonnere ende geve tot dese school het huys met den toegehoorigen hoff beneffens de kercke gelegen, het welcke ick van Steven van Dael hebbe aengecocht, ende met mijn geldt betaelt, gelijck de papieren uytwijsen.** Nochtans met dese conditie dat de mestersse het voorss huys, school ende hoff onderhouden sal in noodige reparatie, mitsgaeders de inliggende ende loopende lasten daer van te betaelen. Mits dat de mestersse soo langh sij de schoolbedieninge sal hebben meester sal wesen vant voorss huys, nochtans dat de selve gehouden sal sijn eene deughtsaeme vrouw persoone bij haer te laeten woonen, alwaer de mestersse de huyr van sal trecken, ende dat in het huys geen herberge sal worden gehouden, noch wageler oft brandewijn sal worden verkocht.

Ende soo eenige dochters die devoot sijn ende deughtsaem van leven uyt onse familie, waer van het hoofft is Wilm van Knippenbergh ende Alitgen Smolders, mijne ouders, die sullen voor andere voorganck hebben tot dese schoolbedieninge, wel te verstaen datse bequaem sullen sijn om de dochters te onderwijsen in lesen en schrijven, in een christelijck en deughtsaem leven, nayen en sticken ende andere de dochters toestaende handtwerck. Ende dit voorrecht van de dochters van onse familie en sal niet verder gaen als tot den vierden grad naer de canonycke rechten, te reeckenen van mijne ouders.

Verders ordonneere ick dat van dese dochtersschool patroonen, ofte vergifters sullen sijn den heere pastoor van Helden ende schepenen aldaer.

Ordonneere ten vierden dat mijne nicht Agnes Engels beneffens haeren loon sal hebben de groote bedtstede met bedde, gordijnen ende toebehoor, dat in de groote kaemer staet. Maer de andere bedden sullen in de arme huyskens van onse gemeynte gegeven worden, ofte vercocht worden tot profijt van de armen van de selve gemeynte.

Ten vijffden ordonnere dat de vruchten, mobiliën ende andere effecten sullen vercocht worden, ende ist dat naer gedaenen pastoralen dienst wat overschiet, sal aen onse armen gegeven worden.

Item van mijne boecken sal ick int besonder specificatie en ordonnantie maecken, gelijck oock van eenige andere cleynigheden voor gedencktekens.

Ten sesden omdat tot mijnen last staen sestigh guldens Ruremunts geldt voor een jaergetij van Hendrick Smolders sal^r, de pensioon doende dry guldens, welcke voorgenoemde sestigh gulden gestaen hebben bij Lamert van Oijen, waer voor alle jaeren geschiet een lesende misse, mits datse op het graff gaen, lesende de misere et profundis, gelijck ick sulcx gevonden hebbe. Daertoe stelle ick een obligatie van hondert guldens Ruremunts gelt, spreeckende op Peter Crommentuyn en Maria Poels ad vier pro cento. Wel te verstaen dat van dese obligatie veertigh guldens overschieten; daer bij stelle een obligatie van dry en tachentigh guldens 2½ stv staende op Engel Daemen kinder tot Kesseleyck, doende vijff vant hondert, om te houden een jaergetij van een singende misse voor mijne ouders, voor mij met onse familie, op den sterffdagh van mijnen vaeder, den welcke is den 20^e may, mits lesende op het graff den miserere ende profundis. Dese twee obligatiën berusten onder mijne papieren, sullen aen de kercke van Helden uytgelevert worden ende door den kerckmeester van Helden opgevordert worden. Ende daer van hij twelff stuyver sal genieten. Ende soo verre hier over eenige strijdt ontstont off dat sulcx niet goetgevonden en wierde, sullen voor al de sestigh guldens voor het jaergetij van Hendrick Smolders voorgemelt uyt mijne goederen ende effecten voor aff betaelt worden aen de kercke van Helden.

Item ordonneere en legiere aen het bisschoppelijck seminary tot Ruremonde ses ducatons.

Verders geve ende schincke aen onse armegilde vijfftigh rixdaelers welcke sij mij schuldigh is van rogge soo bij dieren tijdt aen de selve armegilde hebbe uytgemeten, volgens armenboeck.

Gelijck oock arme schuldenaers van geleent geldt ofte vruchten is haer quytgescholden.

*Pastoor Knippenbergh maakte op 08-08-1721 een eerste testament. Het is in deze serie opgenomen. Op 31-10-1732 maakte hij een nieuw testament, grotendeels gelijk aan het eerdere. Het originele (en volledige) testament berust in de kluis van de pastorie te Helden-dorp. De hier opgenomen tekst bevindt zich in het RAL, Bisschoppelijk Archief, inv nr 56. Het is een extract dat alleen die bepalingen weergeeft die voor de kerk, de parochie of het bisdom van belang waren. De meer algemene bepalingen worden er niet in opgenomen.

**Het huis van Steven van Dael werd aangekocht door Nijs Hanssen. Het werd door Wilm van Knippenbergh namens zijn broer, de pastoor, “vernaerdert”, d.w.z.Wilm maakte gebruik van zijn voorkeursrecht. Nijs Hanssen moest de aankoop doorgeven aan Wilm. Pas later blijkt dat de pastoor vernaerdert.