Inleiding. P.Schinck
tekst in blauw geeft links aan naar onderliggende bladzijden
Het is perse onjuist te stellen dat alleen kerkelijke instellingen, adel en geërfden ontginningen konden betalen en in bezit krijgen. Er zijn voorbeelden te over dat het anders ligt, Er is voor kerspellui wier huis ligt op domeingrond (daar zijn lijsten van! ) of in de nabijheid van domeingrond om cijnsgoed van de domeinen in bezit te krijgen. De veronderstelling luidt: Zij ontginnen de woeste grond zelf of verwerven een stuk woeste grond dat anderen ‘vrijen’ of er nieuwe erven van maken. Bijgevoegde toponiemen bewijzen dat kerspellieden, en niet alleen de meest gegoede zowel rechtstreeks leengoed, als achterleengoed, als domeingoed, zeg cijnsgoed vallend onder de rentmeester van het ambt Kessel verwerven. De feodale grondpolitiek is in elk geval in Baarlo veel complexer als men denkt. | ||
In Baarlo waren in volgorde van omvang de volgende huizen en instanties in het bezit van ongereede cijnsroerige goederen: Huis en de Borcht Baerlo, domeinen of Landtheer, de Berckt, de kerk als landtheer de Raay. De cijnsgoederen van de Berckt waren niet zo omvangrijk als in vroeger publicaties wordt beweerd. Men hoeft daarvoor slechts het cijnsboek uit de 18e eeuw van de Berckt te raadplegen. De cijnsgoederen van de Borcht zijn vanaf het laatste kwart van de 13e eeuw op de rol gezet, een tweede rol uit 1406 is in de vorm van een transcriptie van Willem d’Olne bewaard gebleven Vanaf 1506 zijn ze heel nauwkeurig te boek gezet en als onmisbare bron te raadplegen. In de loop der tijden gaf de steeds verdere verdeling en versplintering van die goederen wel administratieve problemen. | ||
Een passage uit de P.Schinck, Goederen van naam te Baarlo 1, Baarlose Sprokkelingen 41, Baarlo 2007, p. 10 e.v. : De gronden van de heer, de domeingoederen, werden conincksgoederen oud en nieuw genoemd. De bekende hoven de Braamhorst, Lemmenhof of de Clomp, Hetterichhof, de Schans, de Somp, de Pratwinkel, de kleine hoven In gen Heur en In den Sittaert, Aangen Heijen, de Roskamp, de Heert, het Woltersgoed, Meuwissengoed, in de Helle, Aan de Heije en een hof die in de Start (?) heette, stonden alle op koningsnieuw of oud domeingoed. Cijnsrol 1406. RHCL Limburg Familiearchief Scheres-D’Olne inv.nr 2194, 2195. Manuscript W. D’Olne 1891. RHCL Archief Kasteel Baarlo Ra Limburg 16.117 inv.nr. 336-349. Schepenbank Baarlo RHCL 161117. Archief HWG Baarlo. Doos Statistieken (kopieën). H. De l’Escaille, La Seigneurie de Baerlo, PSHAL 13, 1896/1897.
| ||